Macie tu rozpiskę:

Co stałoby się gdyby dzisiejszy świat pozbawić ogórków? Najprawdopodobniej bez nich wiele sałatek stałoby się mniej apetycznych i aromatycznych i nie byłoby czym okładać podkrążonych oczu. Ogórek jest bardzo smacznym i lubianym warzywem o ciekawej historii, którą warto poznać.

Wiemy z całą pewnością, że ogórek (Cucumis sativus L.) – należący do rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), z której wywodzi się wiele gatunków jadalnych – to jedna z najstarszych roślin warzywnych, chociaż w Iranie uważany jest za owoc i podawany na stół razem ze słodyczami. W literaturze można znaleźć sprzeczne informacje dotyczące przybliżonej daty początków uprawy tej rośliny.

Kilka tysięcy lat historii
Niektórzy twierdzą, że ogórek znany jest od około 5 tys. lat, inni uważają, że zaczęto go uprawiać nieco ponad 4000 lat temu, choć można również spotkać się z opiniami, że najstarsze próby jego uprawy miały miejsce ponad 6000 lat temu (być może rozbieżności te wynikają z różnych systemów chronologii historii starożytnej). Ojczyzną ogórka są prawdopodobnie Indie, a ściślej ich tropikalny i subtropikalnych rejon, pomiędzy Zatoką Bengalską a Himalajami, gdzie warzywo było uprawiane już w starożytności. Jego dzikie odmiany do dziś rosną w stanie naturalnym na południowych stokach himalajskiego pasma górskiego. Najstarsze źródła potwierdzające uprawę ogórka w Indiach, datowane są przez większość historyków na ok. 3000 lat p.n.e. Jedna z hinduskich legend nazwę ogórka wywodzi od imienia indyjskiego księcia, który spłodził 60 tys. dzieci, i miała ona nawiązywać do dużej liczby nasion znajdujących się w owocu ogórka i wysokiej plenności tego gatunku.

Warto prześledzić ewolucję nazw ogórka w starych językach: aryjskim, greckim, arabskim, ormiańskim. Nasz polski ogórek wywodzi się prawdopodobnie z języka aryjskiego. Z Indii ogórek przeniknął bardzo szybko do innych starożytnych ludów, takich jak: Ariowie, Arabowie, Grecy czy Rzymianie. Poprzez Persję, Afganistan i Azję Mniejszą dotarł m.in. do Egiptu, Grecji, czy Rzymu. Badania archeologiczne w grobowcach z czasów XII dynastii potwierdzają, że ogórek był uprawiany w Starożytnym Egipcie już 2000 tys. lat p.n.e. Fakt ten jest ponadto udowodniony dzięki zachowaniu w świątyni Dahir al-Bary przepięknych malowideł. Wykopaliska archeologiczne potwierdzają, że Egipcjanie widzieli w ogórkach pokarm dla zmarłych. O roślinie tej wspomina również Biblia, określając ją, jako warzywo egipskie (Księga Liczb 11,5). Hebrajczycy w czasie wędrówki przez pustynię, z wielkim żalem wyrażali tęsknotę m.in. za tym warzywem: Wspominamy ryby, któreśmy darmo jedli w Egipcie, ogórki, melony, pory, cebulę i czosnek.

Europejska kariera ogórków
Jako roślina uprawna, ogórek znany był już starożytnym Grekom, którzy uważali, że potęgują inteligencję i łagodzą namiętności, dlatego Arystoteles zalecał ich spożywanie zbyt temperamentnym niewiastom. Za czasów Homera istniało nawet miasto słynne z uprawy tej rośliny, zwane miastem ogórków – Sikon. Przypuszczalnie w czasie wojen grecko-perskich, uprawa tej rośliny rozprzestrzeniła się z Półwyspu Bałkańskiego na inne kraje basenu Morza Śródziemnego. Ze świata helleńskiego warzywo przeniknęło również do antycznego Rzymu. Potomkowie legendarnych Romulusa i Remusa widzieli w ogórkach wyśmienite, orzeźwiające przekąski, szczególnym ich wielbicielem był cesarz Tyberiusz. Władca ten, tak ukochał ogórki, że zapragnął je mieć w swym menu do obiadu przez cały rok, co skłoniło ogrodników do podjęcia trudu uprawy tej rośliny w cieplarniach. Rosły one przeważnie w skrzynkach na kółkach, które łatwo można było odwrócić w kierunku światła słonecznego. To właśnie Rzymianom, którzy uprawiali ogórki przez cały rok, a nawet kisili je w beczkach, roślina ta zawdzięcza w dużej mierze swoją popularyzację. Rzymianki doceniały walory soku ogórkowego, widząc w nim doskonały środek kosmetyczny chroniący skórę. Rozgniecione nasiona ogórka mieszały z pudrem, a zmiażdżony ogórek używały jako maseczkę przeciw zmarszczkom.

Z Rzymu okrężną drogą do Polski
Wszyscy są zgodni co do tego, że Rzymianie znali ogórki już w starożytności, nie wiadomo jednak, czy pod nazwą „Rzym” kryje się w tym przypadku Italia, czy też całe Imperium Romanum lub pewna jego pewna część. Z wielu haseł encyklopedycznych wynika, że ogórki na pewno były już w starożytności uprawiane na Bałkanach, a być może także w Italii i Galii, czy też w Hiszpanii. U schyłku V w. Cesarstwo Zachodniorzymskie upadło, a na jego gruzach powstawały średniowieczne państwa narodowe, które wprowadzały do swojego menu wiele produktów i potraw znanych Rzymianom. Źródła potwierdzają, że w czasach Karola Wielkiego warzywo to było już rozpowszechnione w Europie Środkowej. Do Polski roślina trafiła najprawdopodobniej długą drogą przez Bizancjum i Rosję – według jednych autorów już w IX w. – choć inni uważają, że warzywo zagościło na polskich stołach dopiero w wieku XIII. Można jednak spotkać się z opiniami, że ogórki przywędrowały do nas zza Odry. Wspomina o tym m.in. Encyklopedja staropolska ilustrowana (pod redakcją Zygmunta Glogera), cyt.: Z Niemiec przyszły do nas bezpośrednio ogórki (Gurken), rzodkiew (Rettig), redyska (Rediechen), chrzan (Knin), korbał (Kurbis) itd. Które z powyższych ogrodowin przynieśli z sobą do Polski w średnich wiekach tak niepospolici krzewiciele kultury ogrodniczej, jakimi byli zakonnicy włoscy, a które upowszechniły się przez bliższe stosunki z narodem włoskim za czasów Bony i Zygmunta I, albo i później. Kompendium wiedzy Glogera pochodzi dopiero z początków XX wieku, w literaturze można spotkać się z opiniami głoszącymi, że ogórki dotarły do nas z Prus, ale więcej zwolenników ma hipoteza głosząca, że warzywo to pochodziło ze wschodu. Niektórzy nawet twierdzili, że to Niemcy zapożyczyli ogórki od Słowian i już w Średniowieczu ze smakiem jadali je, jako świeże, doprawiając pieprzem, oliwą i octem. Dziś trudno jednoznacznie rozstrzygnąć tą kwestię. Za słusznością wschodniej hipotezy zdaje się przemawiać fakt, że Słowianie wcześniej weszli w kontakt z Bizancjum, niż z Frankami. Być może, warzywo to docierało do nas zarówno ze wschodu jak i z zachodu. Kto przywiózł do nas pierwsze ogórki? Niestety, nie ma dziś – i prawdopodobnie nigdy nie będzie – jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie.

Popularne na całym świecie
U schyłku XV wieku, dzięki Kolumbowi, który przywiózł ogórki do Ameryki i zasadził na wyspach Haiti w 1494 roku, warzywa te zaczęto uprawiać na nowo odkrytym kontynencie. W przeciwieństwie do pomidorów, sprowadzonych zza oceanu, ogórki stały się poniekąd „darem” Europy dla nowo odkrytego świata.

Obecnie, uprawa ogórków jest szeroko rozpowszechniona na całym świecie. W regionach o chłodniejszym klimacie (np. w Norwegii), gdzie uprawa polowa nie jest możliwa, z powodzeniem produkuje się to warzywo w szklarniach. Z czasem wytworzono odmiany partenokarpiczne, które posiadają zdolność do zawiązywania owoców bez zapylenia i właśnie ta grupa odmian (zarówno sałatkowych – o gładkiej skórce, jak i tych, które określane są jako ogórki „na małosolne” – czyli o owocach podobnych jak u odmian polowych, małych o skórce pokrytej mniej lub bardziej licznymi brodawkami) jest polecana do uprawy pod osłonami.

Mizeria potrawa ubogich
Choć nie znamy dokładnej daty pojawienia się ogórków na naszych ziemiach, to wiemy z całą pewnością, że nie od razu zyskały popularność, doceniono je dopiero w XVI wieku.

Początkowo ogórki najczęściej jadali zwykli chłopi. Autorzy książki „W staropolskiej kuchni i przy polskim stole” Maria Lemnis i Henryk Vitry określili najprostsze danie z ogórków, mizerię – jako potrawę ubogich – sugerowali nawet pochodzenie jej nazwy tym, że była tania w przyrządzeniu, zwykle jadana latem przez niezamożnych chłopów, kiedy ogórki już dojrzały, ale nie pojawiły się jeszcze płody jesienne. Z czasem ogórki zrobiły w naszym kraju błyskotliwą karierę – obok ziemniaków, kapusty czy buraków. Z biegiem lat ogórki kiszone z koprem, chrzanem, czy czosnkiem stały się wręcz naszą narodową specjalnością.

Vincent Willem van Gogh (wym. ˈvɪnsɛnt vaŋˈɣɔɣ[a]; ur. 30 marca 1853, zm. 29 lipca 1890) – holenderski malarz postimpresjonistyczny, którego twórczość dzięki żywej kolorystyce i emocjonalnemu oddziaływaniu wywarła dalekosiężny wpływ na sztukę XX w. Artysta w ciągu swego życia cierpiał na napady lękowe i narastające ataki spowodowane zaburzeniami psychicznymi. Zmarł w wieku 37 lat jako twórca nieznany szerszemu ogółowi, w wyniku postrzału z broni palnej – prawdopodobnie samobójczego.

Vincent van Gogh
Ilustracja
Autoportret (1887), Art Institute of Chicago
Imię i nazwisko
Vincent Willem van Gogh
Data i miejsce urodzenia
30 marca 1853
Groot Zundert, Holandia
Data i miejsce śmierci
29 lipca 1890
Auvers-sur-Oise, Francja
Narodowość
holenderska
Dziedzina sztuki
malarstwo
Epoka
postimpresjonizm
Muzeum artysty
Muzeum Vincenta van Gogha
Ważne dzieła
Jedzący kartofle
Irysy
Słoneczniki
Gwiaździsta noc
Faksymile
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych obrazów van Gogha: Słoneczniki (1888)
Mało doceniany za życia, van Gogh zyskał sławę po śmierci. Dziś jest powszechnie uważany za jednego z największych malarzy w historii, artystę którego twórczość stanowi istotne źródło sztuki współczesnej. Van Gogh zaczął malować na kilka lat przed ukończeniem 30. roku życia, a swe najbardziej znane dzieła stworzył w ciągu 2 ostatnich lat. Jest autorem ponad 2000 dzieł, w tym: 870 obrazów, 150 akwarel i ponad 1000 rysunków i 133 szkiców listowych. Dziś jego liczne autoportrety, pejzaże, portrety i słoneczniki należą do najbardziej rozpoznawalnych i najdroższych dzieł sztuki na świecie.

Lata wczesnej młodości van Gogh spędził pracując w Goupil & Cie, firmie handlującej dziełami sztuki i podróżując między Hagą, Londynem a Paryżem. Po powrocie do Anglii otrzymał posadę nauczyciela. Jego wczesnym pragnieniem zawodowym było zostanie pastorem. Od 1879 pracował jako misjonarz w górniczym zagłębiu w Belgii. W tym czasie rozpoczął sporządzanie szkiców ludzi z lokalnej społeczności. W 1885 namalował swoje pierwsze wielkie dzieło, Jedzący kartofle. Jego paleta w tamtym czasie składała się przeważnie z mrocznych, ziemistych odcieni i nie wykazywała ani odrobiny żywej kolorystyki, która charakteryzowała jego późniejsze prace. W marcu 1886 van Gogh przeniósł się do Paryża i odkrył francuskich impresjonistów. Później wyjechał na południe Francji i poddał się czarowi silnego światła słonecznego, które tam znalazł. Jego prace stały się jaśniejsze kolorystycznie, a on sam wypracował swój jedyny i bardzo rozpoznawalny styl, który w pełni rozwinął się podczas jego pobytu w Arles w 1888.

Rozmiar wpływu, jaki choroba umysłowa van Gogha wywarła na jego twórczość, stał się przedmiotem spekulacji po jego śmierci. Pomimo szeroko rozpowszechnionej tendencji do romantyzowania złego stanu jego zdrowia współcześni krytycy widzą w nim artystę głęboko sfrustrowanego bezczynnością i chaosem myślowym wywołanym atakami choroby. Według krytyka sztuki Roberta Hughesa późne prace van Gogha ukazują go jako artystę w pełni zdolności twórczych i całkowicie panującego nad sobą[1].

Spis treści
Listy
Edytuj
Osobny artykuł: Listy Vincenta van Gogha.
Vincent
Vincent van Gogh ok. 1871–1872. Zdjęcie pochodzi z okresu, kiedy pracował w galerii firmy Goupil & Cie w Hadze[2][3]
Theo
Theo van Gogh w 1878. Przez wiele lat wspierał finansowo brata. Obaj spoczywają we wspólnym grobie na cmentarzu w Auvers-sur-Oise[4]
Bracia van Gogh
Jednym z najbardziej wiarygodnych źródeł w zrozumieniu malarstwa oraz psychiki Vincenta van Gogha jest zbiór korespondencji pomiędzy nim a jego młodszym bratem, marszandem Theo[5]. Korespondencja ta jest podstawą większości tego, co wiadomo o myślach i poglądach artysty[6][7].

„
Musimy jednak ze sobą często korespondować – napisał Vincent 13 grudnia 1872 w liście do brata[8].
”
Theo wspierał swojego brata finansowo oraz psychicznie bez względu na to, w jak skomplikowanej sytuacji życiowej znajdował się Vincent. Owocem ich długoletniej przyjaźni jest kilkaset listów, które bracia pisali do siebie od roku 1872 do 1890.

Zachowało się ponad 600 listów napisanych przez Vincenta do Theo i 40 napisanych przez Theo do Vincenta. Choć wiele z nich jest niedatowanych, historycy sztuki byli w stanie uporządkować korespondencję chronologicznie. Pozostał problem dotyczący datowania listów napisanych w okresie pobytu van Gogha w Arles. Wiadomo, że tylko w ciągu tego okresu napisał on 200 listów do przyjaciół po holendersku, francusku i angielsku[9]. Okres, kiedy van Gogh mieszkał w Paryżu, jest najtrudniejszy do badania przez historyków sztuki, ponieważ obaj bracia mieszkali razem i nie było potrzeby wymiany korespondencji pomiędzy nimi; z tego powodu źródła dla tego okresu są skąpe bądź żadne[10].

Obok korespondencji pomiędzy Vincentem a Theo pozostałe zachowane dokumenty obejmują listy pisane do Anthona van Rapparda, Émile’a Bernarda, siostry van Gogha Willeminy i jej przyjaciółki Line Kruysse[11]. Listy van Gogha zostały po raz pierwszy opracowane i opatrzone adnotacjami w 1913 przez wdowę po Theo, Johannę van Gogh-Bonger. W przedmowie stwierdziła ona, iż publikuje je z „drżeniem”, ponieważ nie chce, żeby życiowy dramat artysty przesłonił jego dzieło. Sam van Gogh był zagorzałym czytelnikiem biografii innych artystów i oczekiwał, iż ich życie będzie zgodne z charakterem ich sztuki[5].

W dniach od 9 października 2009 do 3 stycznia 2010 w Muzeum Vincenta van Gogha w Amsterdamie została zorganizowana wystawa poświęcona jego listom[12]; pod koniec stycznia wystawa została przeniesiona do Royal Academy of Arts w Londynie (23 stycznia – 18 kwietnia 2010)[13].

Życiorys
Edytuj
Dzieciństwo, młodość i powołanie
Edytuj

Rodzina Vincenta van Gogha
Od góry od lewej: ojciec Theodorus van Gogh, matka Anna Cornelia van Gogh (z domu Carbentus); u dołu od lewej: Vincent Willem, siostra Anna Cornelia, brat Theo, siostra Elisabeth Huberta, siostra Willemina Jacoba, brat Cornelis
Vincent Willem van Gogh urodził się 30 marca 1853 w wiosce Groot-Zundert[14] położonej blisko Bredy w prowincji Brabancja Północna w południowej Holandii. Był synem Anny Cornelii z domu Carbentus i Theodorusa van Gogha, ministra Holenderskiego Kościoła Reformowanego (hol. Nederlandse Hervormde Kerk). Vincent otrzymał to samo imię, co jego dziadek i pierwszy brat, który urodził się dokładnie rok wcześniej jako martwy płód[b]. Praktyka ponownego użycia tego samego imienia była rozpowszechniona. Imię Vincent było popularne w rodzinie van Goghów; dziadek Vincenta, też Vincent (1789–1874), zdobył w 1811 stopień naukowy z teologii na Uniwersytecie w Lejdzie. Miał on sześciu synów, z których trzech zostało marszandami; jeden z nich nazywał się Vincent (wymieniany w listach van Gogha jako „wuj Cent”). Dziadek Vincent z kolei otrzymał być może to imię po wuju swojego ojca, popularnym rzeźbiarzu Vincencie van Goghu (1729–1802)[15]. Sztuka i religia to były te dwa zajęcia, ku którym ciążyła rodzina van Goghów. Theodorus i Anna Cornelia van Gogh mieli sześcioro dzieci. Vincent Willem był pierworodnym, a po nim przyszły na świat trzy siostry: Anna Cornelia (ur. 1855), Elisabeth Huberta (ur. 1859) i Willemina Jacoba (ur. 1862) oraz dwaj bracia: Theo (ur. 1857) i Cornelis Vincent (ur. 1867). W ciągu swego życia Vincent utrzymywał bliskie kontakty tylko z dwojgiem z rodzeństwa: Willeminą i Theo[16].

Jako dziecko Vincent był poważny, milczący i zamyślony. Od 1860 chodził do szkoły w Zundert, gdzie jedyny katolicki nauczyciel miał pod opieką ok. 200 uczniów. Od 1861 Vincent i jego siostra Anna pobierali nauki w domu pod okiem guwernantki. 1 października 1864 Vincent wyjechał do szkoły podstawowej z internatem prowadzonej przez Jan Provily’ego w Zevenbergen, ok. 32 km od Zundert. Rozstanie z domem rodzinnym wywołało u Vincenta cierpienia psychiczne, których echa powracać będą również w okresie dorosłym. 15 września 1866 poszedł on do szkoły średniej Koning Willem II college w Tilburgu. Constantijn C. Huysmans, popularny paryski artysta, uczył van Gogha rysunku w szkole i był zwolennikiem systematycznego podejścia do tego tematu. W marcu 1868 van Gogh nagle porzucił szkołę i powrócił do domu. W późniejszym okresie tak skomentował ten okres: „moja młodość była ponura, zimna i jałowa”[17]. W lipcu 1869 wuj pomógł mu w zdobyciu posady w firmie handlującej dziełami sztuki, Goupil & Cie w Hadze. W czerwcu 1873, po przeszkoleniu, szef firmy przeniósł go do Londynu. Van Gogh znalazł lokum przy Hackford Road 87 w dzielnicy Brixton, pracował natomiast przy Southampton Street 17, gdzie mieściła się londyńska filia Messrs. Goupil & Co[18]. Był to dla niego pomyślny czas – powodziło mu się w pracy – mając 20 lat zarabiał więcej niż jego ojciec. Żona Theo zauważyła później, że był to najszczęśliwszy rok w życiu van Gogha. Zakochał się on w córce Eugénie Loyer, gospodyni domu, w którym wynajmował mieszkanie. Kiedy jednak wyznał jej swoje uczucia, ta odrzuciła go tłumacząc, że już dyskretnie zaręczyła się z poprzednim lokatorem. Van Gogh czuł się coraz bardziej osamotniony i zaangażowany w sprawy religijne. Ojciec i wuj wysłali go do Paryża, żeby pracował w placówce handlowej. Złościło go jednak traktowanie sztuki jak towaru, który to fakt zauważali także klienci. 1 kwietnia 1876 jego praca dobiegła końca[19].

Van Gogh powrócił do Anglii, do pracy bez wynagrodzenia. Otrzymał posadę nauczyciela na zastępstwie w niewielkiej szkole z internatem, położonej naprzeciwko portu w Ramsgate, którego kilka szkiców wykonał. Kiedy właściciel szkoły przeniósł się do Isleworth w Middlesex, van Gogh podążył za nim, podróżując pociągiem do Richmond, a resztę dystansu pokonując pieszo[20]. Z pracy w nowym miejscu nic jednak nie wyszło i van Goghowi pozostało jedynie zajęcie w charakterze asystenta ministra w kościele metodystycznym, zgodnie ze swym pragnieniem „głoszenia ewangelii wszędzie”[21]. Na święta Bożego Narodzenia powrócił do domu i podjął pracę w księgarni w Dortrechcie, która trwała 6 miesięcy. Nie był jednak zadowolony z nowej posady i większość czasu spędzał na zapleczu sklepu rysując coś machinalnie lub tłumacząc ustępy z Biblii na angielski, francuski i niemiecki[22].

Religijne emocje van Gogha wzbierały aż do momentu, w którym poczuł on, iż odkrył u siebie prawdziwe powołanie. W celu wsparcia jego starań, żeby zostać pastorem, rodzina wysłała go w maju 1877 na studia teologiczne do Amsterdamu. Van Gogh zatrzymał się tam u swego wuja, Jana van Gogha, wiceadmirała marynarki wojennej[23]. Do egzaminu wstępnego przygotowywał się pod kierunkiem wuja Johannesa Strickera, szanowanego teologa, którego najbardziej znanym dziełem było 2-tomowe wydawnictwo Jezus van Nazareth volgens de Historie Geschetst. Van Gogh egzaminu nie zdał i w lipcu 1878 opuścił dom wuja Jana. Uczestniczył następnie, również bez powodzenia, w 3-miesięcznym kursie zorganizowanym przez protestancką szkołę misyjną Vlaamsche Opleidingsschool w Laeken koło Brukseli.

Dom w Cuesmes, w którym van Gogh mieszkał w 1880 i w którym podjął decyzję zostania artystą
W styczniu 1879 otrzymał tymczasową posadę misjonarza w wiosce Petit Wasmes[24] w górniczym okręgu Borinage w Belgii. Przyjmując chrześcijaństwo jako logiczny punkt odniesienia van Gogh wybrał życie takie, jakie wiedli ci, do których kierował swoje przesłanie – dzielił ich niedostatki do tego stopnia, że spał na słomie w małym baraku na zapleczu piekarni, który był jego lokum. Żona piekarza opowiadała, że słyszała jak van Gogh szlochał całą noc w baraku. Jego wybór życia w nędznych warunkach nie zyskał mu uznania w oczach skonsternowanych władz kościelnych, które zwolniły go za „podważanie godności kapłaństwa”. Van Gogh udał się następnie do Brukseli[25], powrócił na krótko do Cuesmes w Borinage, ale uległ presji rodziców, żeby wrócić do domu, do Etten. W domu przebywał mniej więcej do marca następnego roku[c], co było przyczyną narastającego niepokoju i frustracji jego rodziców. Szczególny konflikt miał miejsce między Vincentem a ojcem; Theodorus dowiadywał się o możliwość oddania syna pod opiekę w zakładzie psychiatrycznym w Geel[26][d]. Van Gogh powrócił do Cuesmes, gdzie do października wynajmował lokum wspólnie z górnikiem o nazwisku Charles Decrucq[27]. Coraz bardziej interesowali go ludzie i to co się wokół niego działo. Upamiętniał spędzany tam czas swoimi rysunkami i w tym samym roku, idąc za sugestią Theo, zainteresował się poważnie sztuką udając się jesienią do Brukseli, żeby rozpocząć studia u prominentnego holenderskiego artysty Willema Roelofsa. Roelofs przekonał van Gogha, pomimo jego niechęci do oficjalnych szkół artystycznych, do zapisania się do Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Académie Royale des Beaux-Arts) w Brukseli. 15 listopada 1880 van Gogh został umieszczony na liście słuchaczy akademii. W trakcie zajęć studiował nie tylko anatomię, ale też klasyczne zasady pozowania i perspektywy, o których powiedział: …musisz umieć narysować najdrobniejszy szczegół[28]. Wysłał nawet swe pierwsze prace do domu, żeby zobaczył je ojciec[29].

Van Gogh w czasie kiedy głosił słowo Boże zapragnął zostać artystą, stwierdzając:

„
…Spróbuj zrozumieć ostatnie słowo tego, co wielcy artyści, poważni artyści mówią poprzez swoje arcydzieła; w tym będzie Bóg. Jedni napisali lub powiedzieli o tym w książce, a inni w obrazie[30].
”
Etten, Haga i Drenthe (1881–1883)
Edytuj
W kwietniu 1881 van Gogh przeniósł się razem z rodzicami na wieś, do Etten, gdzie kontynuował rysowanie, często wykorzystując sąsiadów jako modeli. W ciągu lata spędzał wiele czasu na spacerach i rozmowach ze swą niedawno owdowiałą kuzynką, Kee Vos-Stricker. Była ona córką starszej siostry matki i Johannesa Strickera, który okazał swą serdeczność artyście[31]. Kee była 7 lat starsza od Vincenta i miała 8-letniego syna. Van Gogh zaproponował jej małżeństwo, ale odrzuciła jego propozycję słowami: Nie, nigdy, przenigdy[32]. Później, w listopadzie, van Gogh napisał ostry list do wuja Strickera[33], po czym pospiesznie wyjechał do Amsterdamu, gdzie ponownie rozmawiał z nim przy różnych okazjach[34]. Kee odmawiała spotkania się z nim, a jej rodzice pisali: Twoja natarczywość jest odrażająca. Vincent, w geście rozpaczy, wsadził rękę w płomień lampy mówiąc: Niech widzę ją tak długo, jak długo utrzymam rękę w płomieniu[35]; nie bardzo pamiętał, co się dalej działo, ale później domyślił się, że to wuj zgasił płomień lampy. Dał on van Goghowi jasno do zrozumienia, że o małżeństwie nie ma mowy[e] podając jako powód jego niezdolność do samodzielnego utrzymania się[36]. Van Gogha bardzo dotknęły poglądy wuja i jego wcześniejsza hipokryzja.

Pierwszy obraz olejny van Gogha: Martwa natura z kapustą i drewniakami, Haga (1881), Muzeum Vincenta van Gogha
W ostatnią niedzielę listopada 1881 van Gogh wyjechał do Hagi, gdzie zatrzymał się u swego kuzyna, malarza Antona Mauve (1838–1888). Jeszcze w grudniu 1881 pod okiem Mauve namalował swoje dwa pierwsze obrazy olejne: Martwa natura z kapustą i drewniakami i Martwa natura z kuflem piwa i owocami. Jego pierwsze kroki w malowaniu były ostrożne i niezobowiązujące – jako temat wybrał martwe przedmioty i zgodnie z tym, czego się nauczył w Akademii Sztuk Pięknych w Brukseli, usiłował stworzyć przestrzeń i efekty świetlne w przypadkowym zestawieniu przedmiotów, umieszczonych na płaskim, brunatnym tle[37].

Przed świętami Bożego Narodzenia van Gogh przyjechał do Etten. Podczas świąt pomiędzy nim a ojcem doszło do gwałtownej kłótni. Powodem była odmowa Vincenta pójścia do kościoła na nabożeństwo, a także sprawy związane z Kee. W efekcie kłótni ojciec kazał synowi wynieść się z domu. Van Gogh jeszcze tego samego dnia wyjechał ponownie do Hagi[38].

Dachy, widok z atelier, Haga (1882), akwarela, kolekcja prywatna
Zatrzymał się u Mauve. Mauve wprowadzał go w tajniki zarówno malarstwa olejnego, jak i akwareli i pożyczył mu pieniądze na zorganizowanie atelier, które van Gogh zaczął wynajmować od 1 stycznia 1882[39]; wkrótce jednak doszło między nimi do różnicy zdań, być może z powodu sporu na temat rysunku, który van Gogh wykonał na podstawie odlewów gipsowych[40]. Wyglądało na to, że Mauve nagle zaczął być oziębły w stosunku do van Gogha i nie zwrócił mu szeregu jego listów[41].

Smutek (Sien Hoornik)
Van Gogh podejrzewał, że Mauve dowiedział się o jego nowym związku z prostytutką-alkoholiczką, Clasiną Marią „Sien” Hoornik (1850–1904)[f] i jej małą córką[42][43]. Van Gogh spotkał Sien Hoornik pod koniec stycznia[44], kiedy miała ona 5-letnią córkę i była w ciąży. Wcześniej urodziła dwoje dzieci, które zmarły, o czym van Gogh nie wiedział[g]. W liście do brata van Gogh wspominał, że przygarnął Sien Hoornik z litości, ponieważ wyglądała nędznie. Stała się ona modelką artysty. Sporządził on szereg rysunków jej i jej córki[43]; Należy do nich Smutek, który jest prawdopodobnie tym rysunkiem van Gogha, który najbardziej zapada w pamięć[45]. 2 lipca Sien Hoornik urodziła syna, Willema[46]. Kiedy ojciec van Gogha dowiedział się o szczegółach związku syna z prostytutką, zaczął wywierać na niego presję, żeby ją oddalił wraz z jej dziećmi[47]. Vincent początkowo sprzeciwiał się naleganiom ojca[48].

Wuj van Gogha, marszand Cornelis van Gogh (1826–1908), zamówił u niego 20 atramentowych rysunków przedstawiających widoki miasta, które artysta ukończył pod koniec maja[49]. W czerwcu 1882 van Gogh spędził 3 tygodnie w szpitalu, ponieważ zdiagnozowano u niego rzeżączkę[50]. Latem zaczął malować obrazy olejne[51]. Na jesieni 1883, po roku wspólnego życia, van Gogh odprawił Sien Hoornik i jej dwoje dzieci. Zamierzał usunąć ją z miasta, ale ostatecznie zmienił zdanie[52]. Możliwe, że to brak pieniędzy zmusił Sien Hoornik do powrotu do prostytucji. Dom van Gogha stał się przez to mniej radosny, ale artysta prawdopodobnie czuł, że życie rodzinne jest nie do pogodzenia z jego artystycznym rozwojem. Po odejściu od van Gogha Sien Hoornik oddała córkę na wychowanie swojej matce, a syna Willema – bratu. Wyjechała następnie do Delft, a później do Antwerpii[53]. Willem wspominał, że kiedy miał ok. 12 lat, zabrano go żeby odwiedził matkę w Rotterdamie, gdzie jego wuj próbował przekonać Sien, aby wyszła za mąż w celu wykazania ślubnego pochodzenia dziecka. Willem zapamiętał słowa matki: Ależ ja wiem, kto jest ojcem. Był on artystą, z którym żyłam prawie 20 lat temu w Hadze. Nazywa się Van Gogh. Zwracając się do Willema powiedziała: Dostałeś imię po nim[54]. Willem uwierzył w to, że jest synem van Gogha, choć z daty jego urodzin wynikało, iż było to niemożliwe[55]. W latach późniejszych Sien Hoornik prowadziła wędrowny tryb życia, przenosząc się z miejsca na miejsce i zarabiając na życie jako prostytutka. W 1901, dla dobra dzieci, wyszła w Amsterdamie za mąż za mężczyznę w wieku ok. 50 lat[56]. W 1904 popełniła samobójstwo rzucając się do Skaldy.

Jeden z obrazów namalowanych podczas pobytu w Drenthe: Dwie chłopki kopiące torf, Nieuw-Amsterdam (1883), Muzeum Vincenta van Gogha
Po odprawieniu Sien van Gogh wyjechał do prowincji Drenthe w północnej Holandii. Przypadł mu do gustu równinny krajobraz tej krainy, idący w parze z jego samotnością[57]. Artysta zamieszkał najpierw w miejscowości Hoogeveen, a po miesiącu przeniósł się do położonego blisko niemieckiej granicy Nieuw-Amsterdam, który, jak dowiedział się w Hadze, był często odwiedzany przez artystów[58]. Podczas pobytu w Drenthe van Gogh zarówno malował, jak i rysował. Zaczął zgłębiać teorie dotyczące koloru i próbował nieco zmienić swój styl używając jaśniejszych barw obok dotychczas stosowanych, ciemnych tonacji. Męczyło go poczucie winy po porzuceniu Sien, do tego stopnia że gdy pewnego razu spacerując spotkał nieznajomą ubogą kobietę z małym dzieckiem, łzy napłynęły mu do oczu. W tym czasie nadeszły też złe wiadomości od Theo. Z powodu kiepskich wyników finansowych prowadzonej przez niego galerii przy Boulevard Monmatre Theo popadł w niełaskę u swoich pracodawców. Zniechęcony, nosił się z zamiarem wyjazdu do Stanów Zjednoczonych i otwarcia własnej galerii w Nowym Jorku. Dla Vincenta oznaczało to, że brat, przynajmniej na razie, nie będzie w stanie wspierać go finansowo. Vincent okazał jednak zrozumienie sytuacji, w jakiej znalazł się Theo. Nie bardzo jednak wiedział, co robić dalej[59]. W grudniu 1883 powrócił do rodziców, którzy w międzyczasie przeprowadzili się do Nuenen, małej wioski w północnej Brabancji, niedaleko Eindhoven[60].

Nuenen (1883–1885)
Edytuj

Pierwszy obraz namalowany przez Vincenta van Gogha po przybyciu do Nuenen – Tkacz zwrócony w prawo (półpostać), styczeń 1884, Collection H.R. Hahnloser, Berno
Podczas pobytu w Nuenen van Gogh postanowił oddać się całkowicie malarstwu, zwłaszcza olejnemu, z którym przedtem niezbyt dobrze sobie radził. Podjął próbę udoskonalenia trzech gatunków, na których dotychczas skupiał swoją uwagę: martwej natury, pejzażu i malarstwa rodzajowego[61]. Zwłaszcza ten ostatni gatunek stał się widoczny w jego pracach; po przybyciu do Nuenen van Gogh bardzo szybko zawarł znajomość z mieszkańcami wioski, głównie z tymi biednymi. Był zafascynowany ich codziennym życiem i zajęciami. Pierwszym obrazem, jaki namalował, był tkacz podczas pracy przy krosnach. Artysta wykonał całą serię rysunków, akwarel i obrazów olejnych opartych na tym temacie; zachowało się ich ok. 30[62]. Dzięki pieniądzom otrzymywanym od Theo mógł płacić tkaczom za ich pozowanie przy malowniczych krosnach[63]. Tkaczy darzył podobną sympatią, jak przedtem górników w belgijskim Borinage. Z powstałych wówczas rysunków i obrazów uczynił swoisty ilustracyjny reportaż, malowniczy i ekspresyjny dzięki kontrastowi między światłem a ciemnością w ciasnych, wiejskich izbach[64]. Polubił też ogromne maszyny, na których pracowali tkacze i które wypełniały całe pomieszczenie; fascynowały go przy tym techniczne detale warsztatu tkackiego i relacje między urządzeniem a człowiekiem, który pracując ciężko od rana do wieczora aby zarobić na utrzymanie, stawał więźniem swoich krosien[65].

W Nuenen van Gogh zajmował się też rysowaniem, prosząc chłopców, żeby przynosili mu ptasie gniazda jako motyw malarski[h]; sporządził też wiele szkiców przedstawiających tkaczy i ich chałupy[i]. Na jesieni 1884 van Goghowi w jego malarskich eskapadach często towarzyszyła Margot Begemann, córka sąsiadów, starsza od niego o 10 lat. Zakochała się w nim, a Vincent odwzajemnił jej uczucia, choć z mniejszym entuzjazmem. Oboje postanowili się pobrać, ale pomysł ten spotkał się ze sprzeciwem ich rodzin. W efekcie Margot zażyła strychninę. Została uratowana, kiedy van Gogh zawiózł ją do pobliskiego szpitala[46]. 26 marca 1885 zmarł na atak serca jego ojciec; strata ta bardzo zmartwiła Vincenta[66].

Na przełomie lat 1884–1885 van Gogh sporządził też ponad 40 szkiców głów wieśniaków. Wybierał do pozowania tych, których wygląd uważał za zgodny z jego wyobrażeniami dotyczącymi chłopów: ludzi o grubych, płaskich twarzach, niskich czołach i grubych wargach, wyolbrzymiając nawet te cechy przy malowaniu[67].

1
Głowa wieśniaczki w czerwonym czepcu, 1885, nr kat.: F 160, Muzeum Vincenta van Gogha
2
Głowa wieśniaczki w białym czepcu, 1885, nr kat.: F 85, Kröller-Müller Museum
3
Głowa wieśniaczki w czarnym kapturze, 1885, nr kat.: F 69, Muzeum Vincenta van Gogha
4
Głowa wieśniaczki w brązowym kapturze, 1885, nr kat.: F 154, Kröller-Müller Museum
5
Głowa młodego wieśniaka w czapce z daszkiem, 1885, nr kat.: F 163, Królewskie Muzea Sztuk

1
Anime_PrestizAnime_Prestiz • 1 minutę temu • edytowano
@Anime_Prestiz Macie tu całą rozpiskę, na lekcję.😂

Anime_Prestiz
Dodaj odpowiedź…
Anuluj
patixmusic • 7 minut temu
82%

Agentka442Agentka442 • 34 minuty temu
Wytłumacz cie mi jak odruznic wodę od wody?

Secret___GirlSecret___Girl • 55 minut temu
82%

kosmitka03kosmitka03 • 1 godzinę temu
76%

zjawa359zjawa359 • 1 godzinę temu
88%

KitkavKitkav • 2 godziny temu
91%

Melka2009 • 3 godziny temu
88%

RaspberryQueenRaspberryQueen • 4 godziny temu
85%

Zosia_DorotaZosia_Dorota • 4 godziny temu
73%

natalaxnatalax • 4 godziny temu • edytowano
Nawet dobrze

Załaduj więcej komentarzy (10)
Popularne quizy w tym tygodniu:

Jaką powinieneś mieć ksywę?

Śmiesznie łatwy test!

W czym jesteś dobry?

Twój miesiąc urodzenia zdradzi, jaka jest Twoja…

Jaką powinieneś mieć płeć?

Co powinieneś robić jutro?

Czy jestem brzydki?

Czy Twój kolor włosów pasuje do Ciebie?

Czy powinieneś mieć dzieci?

Wylosuj swoje markowe buty!

O czym skrycie marzysz?

Jak nazywałaby się idealna szkoła dla Ciebie?

Co mówi o Tobie twój dzień urodzenia? Sprawdź!…

Czy nauczyłeś się tych rzeczy w dzieciństwie?

Ile trójkątów widzisz?

Twój miesiąc urodzenia zdradzi, gdzie spędzisz …

Jakie afrykańskie imię do Ciebie pasuje?

Co powinieneś robić w Majówkę?

Wskaż swoją grupę krwi, a my zgadniemy kluczowe…

Co mówi o Tobie data urodzenia?
DOŁĄCZ DO NAS!
/samequizy
samequizy
@samequizy
POPULARNE TAGI
OPOWIADANIE MILOSC TEST PRZYGODA KOBIETY MAGIA HARRYPOTTER FILMY KSIAZKI YOUTUBE CREEPYPASTA SZKOLA MARVEL COWOLISZ SERIALE AVENGERS ZWIERZETA MUZYKA PRZYJAZN ANIME SHERLOCK
KONTAKT
Reklama

Pomoc
Regulamin
Prawa autorskie
Polityka Prywatności
Formularz kontaktowy
APLIKACJA MOBILNA

WSPÓŁPRACA

© 2019 sameQuizy

Nowe
Popularne
Kategorie

Kocham, tą piosenkę:

Tymek – Poza kontrolą (KLUBOWE) prod. C0PIK
Tekst piosenki:

1. Wiesz, w życiu tak bywa że wszystko
się zmienia i bywa przewrotnie
Zmieniają się ludzie i d***, a hajs
pociąga za sznurki obojętnie
Przechodzę se obok i będę tak chodził
aż wszystko osiągnę
Ja jestem małym chłopcem żyje marzeniami,
które zobaczyłem na filmach kiedy byłem mały,
nie wiedziałem co to jest czas co to być na fali
Skreślali moje plany to teraz ch** z wami
Kupuje jej pierścień na palec
Wiozę drogimi autami, one o********lały
Nie wolno gadać z naćpanym

ref. Jestem poza kontrolą zabrać nic już mi nie mogą,
bo nic nie mam moje logo, mówi Ci że jestem sobą
Jestem poza kontrolą chciałem więcej mam polot,
wchodzę w klub robimy pogo pogo
Jestem poza kontrolą zabrać nic już mi nie mogą
bo nic nie mam moje logo mówi ci że jestem sobą
Jestem poza kontrolą, chciałem więcej mam polot,
dupsko boli moim wrogom boli bo już tak nie mogą,
Wo oh nie mogą ej ej nie mogą
Wo oh nie mogą je e ejj.

2. Minęła kolejna godzina (ej)
Choć dzisiaj już czasu nie trzymam (ej)
Mama jest dumna jak widać (ej)
Mama jest dumna nad wyraz (ej)
Pamiętam czasy kiedy nie było nic
Goniłem ten szmal spłacałem ten syf
Latałem jak nikt od nocy po świt
I lecę do dziś, lecę do dziś
Kto był ze mną ten wie
Ile mam wartości w grze
Wciąż zabijałem ten tlen
Dzisiaj traktuje jak lek
Se policzyłem do pięciu minut
Jak Johnny Deep zdobywałem cel
Sobie żyje jak chce
Pije szampana nad morzem
Ona się kocha w kolorze
Oczu błękitnych jak niebo
Jutro na scenie rozp******

ref. Jestem poza kontrolą zabrać nic już mi nie mogą,
bo nic nie mam moje logo, mówi Ci że jestem sobą
Jestem poza kontrolą chciałem więcej mam polot,
wchodzę w klub robimy pogo pogo (wo ej)
Jestem poza kontrolą zabrać nic już mi nie mogą
bo nic nie mam moje logo mówi ci że jestem sobą
Jestem poza kontrolą, chciałem więcej mam polot,
wchodzę w klub robimy pogo pogo (wo ej)

Przepraszam, za te słowa…