@KiciusiaDaCiWPysk Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie – poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dwóch tomach w 1834 w Paryżu przez Aleksandra Jełowickiego[1][2].
Ta epopeja narodowa (z elementami gawędy szlacheckiej) powstała w latach 1832–1834 w Paryżu. Składa się z dwunastu ksiąg pisanych wierszem, trzynastozgłoskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pięć dni z roku 1811 i jeden dzień z roku 1812.
Epopeja jest stałą pozycją na polskiej liście lektur szkolnych. W 2012 była publicznie odczytywana w akcji społecznej propagującej znajomość literatury polskiej Narodowe Czytanie Pana Tadeusza[3].
Rękopis Pana Tadeusza od 1999 znajduje się w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. W 2014 został wpisany na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata[4].
Treść poematu Wątki wątek miłosny Tadeusza i Zosi – wątek rozwijający się od początku utworu, kiedy Tadeusz zauważa młodą dziewczynę. Potem myli Zosię z Telimeną. Następnie wyjawia stryjowi swą miłość do Zosi, a Zosia czule żegna Tadeusza. Wątek ten rozwija się przez cały utwór, aż doprowadza do zaręczyn Tadeusza i Zosi. wątek Stolnika – Stolnik był wielkim panem z rodu Horeszków, o czym opowiada Gerwazy w II księdze. Jego jedynym dzieckiem była Ewa Horeszkówna, w której zakochał się Jacek Soplica. Do zaręczyn nie doszło z powodu różnicy majątkowej i wyraźnej niechęci ojca wobec tego związku; obawiając się rekuzy Soplica nie poprosił formalnie o rękę córki, zaś Horeszko przyjął swatów kasztelana witebskiego. Stolnik został zabity przez Soplicę w zamku podczas najazdu Moskali. Od tego momentu Gerwazy przysiągł sobie zemścić się na rodzie Sopliców. wątek sporu o zamek – przez cały utwór przewija się spór o zamek Horeszków. Teoretycznie należy on do Sopliców, gdyż został nadany im podczas konfederacji targowickiej. Hrabia, Gerwazy – Klucznik – i okoliczna szlachta zamierzają dokonać zajazdu na Sopliców. Podburza ich do tego Klucznik. wątek niepodległościowy – akcja Pana Tadeusza rozgrywa się w czasach wojen napoleońskich. Ks. Robak, próbując naprawić swoje dawne winy, agituje polską szlachtę do powstania i walki u boku Napoleona. Usiłowania jego niweczy Klucznik, który zapał szlachty wykorzystuje przeciwko Soplicom, doprowadzając do zajazdu. Jednak gdy pojawia się wspólny wróg, Rosjanie, następuje pogodzenie wszystkich stron sporu i ma miejsce wspólna walka przeciw Moskalom. Bohaterowie Bohaterem poematu jest głównie szlachta polska. Między innymi:
Jacek Soplica (ksiądz Robak) – ojciec Tadeusza Soplicy, zabójca Stolnika, przybiera tożsamość mnicha i planuje powstanie przeciw Moskalom, Tadeusz Soplica – tytułowy bohater epopei, dwudziestoletni chłopak, syn Jacka Soplicy, wstępuje do wojska polskiego, Zosia – córka Ewy Horeszkówny, zakochana w Tadeuszu Soplicy, Sędzia Soplica – gospodarz Soplicowa, brat Jacka, zagorzały patriota, Telimena – elegancka opiekunka Zosi, była mieszkanka Petersburga, Hrabia – adwersarz sędziego w sporze o zamek po Horeszkach, daleki krewny tego rodu. Sędzia kwestionuje jego prawa do zamku, mówiąc „On Horeszkom dziesiąta woda na kisielu” (księga VI, wers 169). Jego dokładne związki z tym rodem omawia Gerwazy na początku swej opowieści o historii zamku. Jego słowa: W Panu krew Horeszków płynie, Jesteś krewnym Stolnika po matce Łowczynie, Która się rodzi z drugiej córki Kasztelana, Który był, jak wiadomo, wujem mego Pana. (księga II, wersy 258–261) uzupełnione o wiadomości z przedśmiertnej spowiedzi Jacka Soplicy dają podstawy do nakreślenia takiego oto drzewa genealogicznego:
Hrabia
Zosia (ukochana Tadeusza Soplicy)
Łowczyna (matka hrabiego)
1 córka kasztelana
2 córka kasztelana
Stolnik
Kasztelan (wuj stolnika)
Ciotka stolnika
Ojciec stolnika
Dziadek stolnika Kolorem czerwonym zostali oznaczeni Horeszkowie, a zielonym ich krewni noszący inne nazwiska. Kluczem do nakreślenia tego drzewa w takiej właśnie, a nie innej formie jest właściwe zrozumienie słowa „wuj” w wypowiedzi Gerwazego. Otóż nie może to być brat matki ani mąż siostry matki, wtedy bowiem w hrabim nie mogłaby płynąć krew Horeszków. Brat ojca też nie, bo w XIX wieku taką osobę nazywano stryjem i nie mylono tych pojęć. Pozostaje jedynie mąż siostry ojca.
Gerwazy Rębajło – klucznik Horeszków (służył jeszcze Stolnikowi), sługa Hrabiego, Protazy Brzechalski (Woźny) – dawny woźny sądowy, mieszkaniec Soplicowa Wojski Hreczecha – przyjaciel Sędziego, gawędziarz, Podkomorzy – syn wojewody, przyjaciel Sędziego, autorytet i obrońca tradycji, Rejent Bolesta – przyjaciel Sędziego i Dobrzyńskich, adwersarz Asesora w sporze o psy i strzelby, Asesor – urzędnik najpierw w służbie carskiej, następnie polskiej, adwersarz Rejenta, Jankiel – żydowski karczmarz i muzykant, zaangażowany w polską działalność niepodległościową, Dobrzyńscy – szlachta zagrodowa pochodzenia mazowieckiego, sąsiedzi Sopliców, stronnicy Horeszków, na ich czele stoi sędziwy Maciej Dobrzyński (nazywano go Kurkiem na kościele, Zabokiem, Królikiem lub Maćkiem nad Maćkami), a inni wśród nich to: Bartek Prusak, Bartek Brzytewka, Maciej Konewka i Maciej Chrzciciel (znany również jako Maciej Kropiciel), major Płut – Polak w służbie rosyjskiej, po bitwie ze szlachtą potajemnie zabity pro publico bono przez Gerwazego jako zdrajca kapitan Ryków – Rosjanin, dowódca żołnierzy stacjonujących w Soplicowie. Postacie historyczne:
Napoleon Bonaparte – cesarz Francuzów, sojusznik Polaków, w 1812 roku występuje przeciw Rosji i przynosi Litwie wolność generał Henryk Dąbrowski – dowódca wojsk polskich, które w 1812 roku wkraczają z Napoleonem na Litwę, gość w Soplicowie generał Kniaziewicz – polski dowódca wojskowy, otrzymuje od Gerwazego miecz
K...k
dzięki temu quizowi udało mi się napisać całego pana tadeusza z pamięci
Polisz_gril
• AUTOR@KiciusiaDaCiWPysk Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie – poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dwóch tomach w 1834 w Paryżu przez Aleksandra Jełowickiego[1][2].
Ta epopeja narodowa (z elementami gawędy szlacheckiej) powstała w latach 1832–1834 w Paryżu. Składa się z dwunastu ksiąg pisanych wierszem, trzynastozgłoskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pięć dni z roku 1811 i jeden dzień z roku 1812.
Epopeja jest stałą pozycją na polskiej liście lektur szkolnych. W 2012 była publicznie odczytywana w akcji społecznej propagującej znajomość literatury polskiej Narodowe Czytanie Pana Tadeusza[3].
Rękopis Pana Tadeusza od 1999 znajduje się w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. W 2014 został wpisany na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata[4].
Treść poematu
Wątki
wątek miłosny Tadeusza i Zosi – wątek rozwijający się od początku utworu, kiedy Tadeusz zauważa młodą dziewczynę. Potem myli Zosię z Telimeną. Następnie wyjawia stryjowi swą miłość do Zosi, a Zosia czule żegna Tadeusza. Wątek ten rozwija się przez cały utwór, aż doprowadza do zaręczyn Tadeusza i Zosi.
wątek Stolnika – Stolnik był wielkim panem z rodu Horeszków, o czym opowiada Gerwazy w II księdze. Jego jedynym dzieckiem była Ewa Horeszkówna, w której zakochał się Jacek Soplica. Do zaręczyn nie doszło z powodu różnicy majątkowej i wyraźnej niechęci ojca wobec tego związku; obawiając się rekuzy Soplica nie poprosił formalnie o rękę córki, zaś Horeszko przyjął swatów kasztelana witebskiego. Stolnik został zabity przez Soplicę w zamku podczas najazdu Moskali. Od tego momentu Gerwazy przysiągł sobie zemścić się na rodzie Sopliców.
wątek sporu o zamek – przez cały utwór przewija się spór o zamek Horeszków. Teoretycznie należy on do Sopliców, gdyż został nadany im podczas konfederacji targowickiej. Hrabia, Gerwazy – Klucznik – i okoliczna szlachta zamierzają dokonać zajazdu na Sopliców. Podburza ich do tego Klucznik.
wątek niepodległościowy – akcja Pana Tadeusza rozgrywa się w czasach wojen napoleońskich. Ks. Robak, próbując naprawić swoje dawne winy, agituje polską szlachtę do powstania i walki u boku Napoleona. Usiłowania jego niweczy Klucznik, który zapał szlachty wykorzystuje przeciwko Soplicom, doprowadzając do zajazdu. Jednak gdy pojawia się wspólny wróg, Rosjanie, następuje pogodzenie wszystkich stron sporu i ma miejsce wspólna walka przeciw Moskalom.
Bohaterowie
Bohaterem poematu jest głównie szlachta polska. Między innymi:
Jacek Soplica (ksiądz Robak) – ojciec Tadeusza Soplicy, zabójca Stolnika, przybiera tożsamość mnicha i planuje powstanie przeciw Moskalom,
Tadeusz Soplica – tytułowy bohater epopei, dwudziestoletni chłopak, syn Jacka Soplicy, wstępuje do wojska polskiego,
Zosia – córka Ewy Horeszkówny, zakochana w Tadeuszu Soplicy,
Sędzia Soplica – gospodarz Soplicowa, brat Jacka, zagorzały patriota,
Telimena – elegancka opiekunka Zosi, była mieszkanka Petersburga,
Hrabia – adwersarz sędziego w sporze o zamek po Horeszkach, daleki krewny tego rodu. Sędzia kwestionuje jego prawa do zamku, mówiąc „On Horeszkom dziesiąta woda na kisielu” (księga VI, wers 169). Jego dokładne związki z tym rodem omawia Gerwazy na początku swej opowieści o historii zamku. Jego słowa:
W Panu krew Horeszków płynie,
Jesteś krewnym Stolnika po matce Łowczynie,
Która się rodzi z drugiej córki Kasztelana,
Który był, jak wiadomo, wujem mego Pana.
(księga II, wersy 258–261) uzupełnione o wiadomości z przedśmiertnej spowiedzi Jacka Soplicy dają podstawy do nakreślenia takiego oto drzewa genealogicznego:
Hrabia
Zosia (ukochana Tadeusza Soplicy)
Łowczyna (matka hrabiego)
1 córka kasztelana
2 córka kasztelana
Stolnik
Kasztelan (wuj stolnika)
Ciotka stolnika
Ojciec stolnika
Dziadek stolnika
Kolorem czerwonym zostali oznaczeni Horeszkowie, a zielonym ich krewni noszący inne nazwiska. Kluczem do nakreślenia tego drzewa w takiej właśnie, a nie innej formie jest właściwe zrozumienie słowa „wuj” w wypowiedzi Gerwazego. Otóż nie może to być brat matki ani mąż siostry matki, wtedy bowiem w hrabim nie mogłaby płynąć krew Horeszków. Brat ojca też nie, bo w XIX wieku taką osobę nazywano stryjem i nie mylono tych pojęć. Pozostaje jedynie mąż siostry ojca.
Gerwazy Rębajło – klucznik Horeszków (służył jeszcze Stolnikowi), sługa Hrabiego,
Protazy Brzechalski (Woźny) – dawny woźny sądowy, mieszkaniec Soplicowa
Wojski Hreczecha – przyjaciel Sędziego, gawędziarz,
Podkomorzy – syn wojewody, przyjaciel Sędziego, autorytet i obrońca tradycji,
Rejent Bolesta – przyjaciel Sędziego i Dobrzyńskich, adwersarz Asesora w sporze o psy i strzelby,
Asesor – urzędnik najpierw w służbie carskiej, następnie polskiej, adwersarz Rejenta,
Jankiel – żydowski karczmarz i muzykant, zaangażowany w polską działalność niepodległościową,
Dobrzyńscy – szlachta zagrodowa pochodzenia mazowieckiego, sąsiedzi Sopliców, stronnicy Horeszków, na ich czele stoi sędziwy Maciej Dobrzyński (nazywano go Kurkiem na kościele, Zabokiem, Królikiem lub Maćkiem nad Maćkami), a inni wśród nich to: Bartek Prusak, Bartek Brzytewka, Maciej Konewka i Maciej Chrzciciel (znany również jako Maciej Kropiciel),
major Płut – Polak w służbie rosyjskiej, po bitwie ze szlachtą potajemnie zabity pro publico bono przez Gerwazego jako zdrajca
kapitan Ryków – Rosjanin, dowódca żołnierzy stacjonujących w Soplicowie.
Postacie historyczne:
Napoleon Bonaparte – cesarz Francuzów, sojusznik Polaków, w 1812 roku występuje przeciw Rosji i przynosi Litwie wolność
generał Henryk Dąbrowski – dowódca wojsk polskich, które w 1812 roku wkraczają z Napoleonem na Litwę, gość w Soplicowie
generał Kniaziewicz – polski dowódca wojskowy, otrzymuje od Gerwazego miecz